Αμνηστία από τον Χόλμπρουκ στον Κάρατζιτς;

Πρόσφατη ιστορική μελέτη ενισχύει ισχυρισμούς του πρώην Σέρβου ηγέτη

The New York Times.....ΠΑΡΙΣΙ Κάθε φορά που ο πρώην ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάρατζιτς, εμφανίζεται στο ακροατήριο του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, επαναλαμβάνει μονότονα ένα βασικό επιχείρημα: ανώτατος Αμερικανός αξιωματούχος είχε δεσμευθεί ότι δεν θα παραπεμπόταν ποτέ σε δίκη. Ο αξιωματούχος στον οποίο αναφέρεται ο κ. Κάρατζιτς είναι ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, ο οποίος εσχάτως διορίστηκε ειδικός απεσταλμένος της κυβέρνησης Ομπάμα στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Ο κ. Χόλμπρουκ έχει από την πλευρά του αρνηθεί επανειλημμένως ότι πρόσφερε αμνηστία στον κ. Κάρατζιτς μετά το τέλος του πολέμου στη Βοσνία, με αντάλλαγμα εκείνος να αποχωρήσει από την εξουσία.

Οι φήμες όμως οργιάζουν, ενώ όλο και περισσότερα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, συμπεριλαμβανομένης και μίας πρόσφατης ιστορικής μελέτης πανεπιστημίου της Ιντιάνα, φαίνεται να επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς του κ. Κάρατζιτς. Ο επιμελητής της μελέτης, Τσαρλς Ινγκράο, υποστηρίζει ότι τρεις ανώτατοι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο ένας εκ των οποίων έχει συνταξιοδοτηθεί, αλλά και πολλά ακόμη στελέχη που βρέθηκαν κοντά στον κ. Χόλμπρουκ εκείνη την εποχή, του είπαν πως ο Αμερικανός διπλωμάτης πράγματι διαβεβαίωσε τον κ. Κάρατζιτς, τον Ιούλιο του 1996, ότι αν αποχωρήσει από την πολιτική δεν θα παραπεμφθεί στη Χάγη για εγκλήματα πολέμου. Ωστόσο, ο κ. Κάρατζιτς αντιμετωπίζει σήμερα τις κατηγορίες της γενοκτονίας και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.

Δύο από τους πληροφοριοδότες της μελέτης μίλησαν στους New York Times, υπό την προϋπόθεση να διατηρήσουν την ανωνυμία τους. Ο ένας εξ αυτών πέρασε δέκα χρόνια ως διπλωμάτης στα Βαλκάνια και ο άλλος συμμετείχε στις ειρηνευτικές αποστολές στην περιοχή. Ο πρώτος έμαθε για την προσφορά του κ. Χόλμπρουκ μέσω τρίτων, ενώ ο δεύτερος μίλησε προσωπικά μαζί του και άκουσε δύο ρητές αναφορές στην παροχή αμνηστίας.

Αμφότεροι συμφωνούν ότι ο «Χόλμπρουκ έπραξε το σωστό δεδομένων των περιστάσεων».

Ο κ. Κάρατζιτς συνελήφθη το περασμένο καλοκαίρι, έπειτα από μία δεκαετία καταδίωξης. Ζούσε μεταμφιεσμένος στην πρωτεύουσα της Σερβίας, το Βελιγράδι. Μετά τη σύλληψή του, η κυβέρνηση της Σερβίας τον παρέδωσε στη Χάγη και η δίκη του αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα.

Η εφημερίδα μας επικοινώνησε με τον κ. Χόλμπρουκ και του ζήτησε να σχολιάσει τις προαναφερθείσες πληροφορίες. Εκείνος απάντησε με γραπτή δήλωση, στην οποία αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «ουδέποτε αυτός ή οποιοδήποτε άλλο στέλεχος της αμερικανικής κυβέρνησης υποσχέθηκε τίποτα στον Κάρατζιτς ή προέβη σε συμφωνία μαζί του».

Σύμφωνα με την ίδια δήλωση, ο κ. Κάρατζιτς αποχώρησε τότε από την πολιτική υπό τις εντονότατες Αμερικανικές πιέσεις. «Στη συνέχεια, παρότρυνα, ως απλός πολίτης, τόσο την κυβέρνηση Κλίντον όσο και την κυβέρνηση Μπους να συλλάβουν τον Κάρατζιτς» προσθέτει ο κ. Χόλμπρουκ και καταλήγει λέγοντας «λυπάμαι που χρησιμοποιεί το βήμα του δικαστηρίου για να διασπείρει ανυπόστατες φήμες για το πρόσωπό μου». Πάντως, ο κ. Χόλμπρουκ αρνήθηκε να απαντήσει στα ερωτήματά μας και να παράσχει περαιτέρω πληροφορίες.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, οι δικαστές της Χάγης αποφάνθηκαν ότι ακόμη και αν υπήρξε συμφωνία για αμνηστία, αυτή είναι ανίσχυρη μπροστά στα εγκλήματα που αντιμετωπίζει ο κ. Κάρατζιτς. Ο κατηγορούμενος όμως απαιτεί να δημοσιευθούν τα απόρρητα πρακτικά των συναντήσεών του με τον κ. Χόλμπρουκ, αναγκάζοντας έτσι το δικαστήριο να ζητήσει διευκρινίσεις από την αμερικανική κυβέρνηση.